Τμήμα Γεωλογίας

Χαρτογραφία και Εισαγωγή στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών

Σχολή  ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Τμήμα  ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Επίπεδο σπουδών  ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ
Κατηγορία μαθήματος  ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ
Διδάσκων  Κ. Νικολακόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής, Ε. Σιμώνη ΕΔΙΠ
Κωδικός μαθήματος  GEOL_012
Εξάμηνο σπουδών  2ο
Τίτλος μαθήματος  ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ 
Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες  Θεωρία + Εργαστήριο
Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας  2Θ / 2ΕΡΓ
Πιστωτικές μονάδες  5
Τύπος μαθήματος  Επιστημονικής Περιοχής
Προαπαιτούμενα μαθήματα  
Γλώσσα διδασκαλίας & εξετάσεων  ΕΛΛΗΝΙΚΗ
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές Erasmus  ΝΑΙ (στην Αγγλική)
Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος (url)  https://eclass.upatras.gr/courses/GEO307/
Μαθησιακά αποτελέσματα

Το μάθημα αποσκοπεί στην εισαγωγή των φοιτητών στη Χαρτογραφία και στις τεχνολογίες των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών. Με την ολοκλήρωση του μαθήματος ο φοιτητής / τρια θα μπορεί:

  • να αναγνωρίζει διαφορετικά είδη χάρτη και να εντοπίζει την περιεχόμενη πληροφορία.
  • να επιδεικνύει γνώση και κατανόηση των βασικών εννοιών και αρχών, που σχετίζονται με τη χαρτογραφία και τα ΓΣΠ.
  • να διαχωρίζει τα γεωγραφικά δεδομένα σε διανυσματικά και δεδομένα καννάβου, και τις πληροφορίες σε χωρικές και μη.
  • να μελετά χάρτες του Ελληνικού χώρου και να αναγνωρίζει τα προβολικά συστήματα.
  • να χρησιμοποιεί γεωγραφικά δεδομένα σε περιβάλλον Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών να τα επεξεργάζεται και να παράγει χάρτες.
  • να δημιουργεί ΨΜΕ από ψηφιοποίηση ισοϋψών και να παράγει τοπογραφικές και υψομετρικές τομές
  • να εκτιμά τη διαχρονική σημασία του χάρτη ως βασικού εργαλείου επικοινωνίας, ανταλλαγής πληροφοριών και λήψης αποφάσεων

Επιπλέον, στο τέλος του εξαμήνου ο φοιτητής θα έχει περαιτέρω αναπτύξει τις ακόλουθες δεξιότητες:

  • Να εντοπίζει τη θέση του στο χώρο και στο χάρτη
  • Να προβαίνει σε γεωμετρική διόρθωση δορυφορικών εικόνων και γεωναφορά χαρτών και να ψηφιοποιεί δεδομένα από αυτά.
  • Να  εισάγει, αποθηκεύει, διαχειρίζεται και επεξεργάζεται γεωγραφικά και γεωλογικά δεδομένα σε περιβάλλον ΓΣΠ.
  • Να παράγει χάρτες απλούς ψηφιακούς χάρτες
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Λήψη αποφάσεων
  • Αυτόνομη εργασία
  • Εργασία σε διεθνές περιβάλλον
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον 
Περιεχόμενο μαθήματος

Το μάθημα είναι οργανωμένο σε τέσσερις κύκλους διδασκαλίας, όπως περιγράφονται στη συνέχεια. 

 Κύκλος Α:

  • Χαρτογραφία – Είδη Χαρτών - Συστατικά μέρη ενός χάρτη.
  • Ιστορία χαρτογραφίας
  • Βασικές αρχές σχεδιασμού χάρτη. Οι έννοιες της κλίμακας και της χωρικής διακριτικής ικανότητας
  • Προβολικά συστήματα, Εισαγωγικές έννοιες (γεωειδές, σφαιροειδές, ελλειψοειδές, γεωγραφικές συντεταγμένες, datum, προβολικά συστήματα συντεταγμένων, είδη προβολών, παράμετροι προβολών).
  • Προβολικά συστήματα που χρησιμοποιούνται στον ελλαδικό χώρο,
  • Είδη των παραμορφώσεων, τα μαθηματικά μοντέλα που χρησιμοποιούνται για τη γεωμετρική διόρθωση των εικόνων και την αναδόμηση των εικονοστοιχείων. Γεωμετρική διόρθωση χαρτών και δορυφορικών εικόνων.

Κύκλος Β:

  • Θεωρία Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών, Ιστορικό, Συστατικά μέρη ενός ΓΣΠ.
  • Αναλογικά και ψηφιακά δεδομένα, ψηφιοποίηση δεδομένων
  • Διανυσματικά δεδομένα και δεδομένα καννάβου. Χωρικά και μη δεδομένα.
  • Μετατροπή δεδομένων από διανυσματική μορφή σε δεδομένα καννάβου
  • Θεματικά επίπεδα πληροφορίας και θεματικοί χάρτες

Κύκλος Γ:

  • Η έννοια της Τοπολογίας.
  • Εισαγωγή στις έννοιες της ανάλυσης χώρου
  • Εισαγωγή στις έννοιες των Ψηφιακών Μοντέλων Αναγλύφου / Επιφανείας
  • Δημιουργία τοπογραφικών-υψομετρικών τομών.

Κύκλος Δ:                           

  • Παραδείγματα χρήσης ΓΣΠ στην Γεωλογία.        
  • Δορυφορικά συστήματα πλοήγησης και εντοπισμού θέσης.
  • Συνδυαστική χρήση ΓΣΠ και συστημάτων πλοήγησης     
Τρόπος παράδοσης Παραδόσεις με χρήση παρουσιάσεων με PowerPoint.
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας & επικοινωνιών Εργαστήρια με χρήση εξειδικευμένων λογισμικών Γεωγραφικών συστημάτων Πληροφοριών (ESRI, ARCGIS) και ψηφιακής επεξεργασίας εικόνας (ERDAS IMAGINE) στο υπολογιστικό κέντρο του τμήματος.  Εκπαίδευση των φοιτητών στη χρήση GPS στο πεδίο.
Οργάνωση διδασκαλίας  
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
 Διαλέξεις Θεωρίας  2X13 = 26
 Εργαστηριακές ασκήσεις Χαρτογραφίας και ΓΣΠ    2X13 = 26
 Συγγραφή αναφορών εργαστηριακών ασκήσεων  2X13 = 26
 1 ημέρα άσκηση υπαίθρου στη χρήση GPS  12
 Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας  35
 Σύνολο μαθήματος 125 
 Αξιολόγηση φοιτητών
  • Γραπτή εξέταση (60%). Η γραπτή εξέταση μπορεί να αντικαθίσταται με ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών και εξέταση στον ΗΥ
  • Γραπτές αναφορές για κάθε εργαστηριακή άσκηση (40%)
Προτεινόμενη βιβλιογραφία
  1. «Χαρτογραφία και εισαγωγή στα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών», Κ. Νικολακόπουλος, 2018, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.
  2. Εργαστηριακές Σημειώσεις «Εργαστηριακές Ασκήσεις Χαρτογραφίας και ΓΣΠ», Κ. Νικολακόπουλος, Ε. Σιμώνη, 2018, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Πατρών.
  3. Εργαστηριακές Σημειώσεις: "Εργαστηριακές ασκήσεις ψηφιακής επεξεργασίας δεδομένων τηλεανίχνευσης σε συνδυασμό με Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών", Δ. Βαϊόπουλος Γ. Σκιάνης Κ. Νικολακόπουλος, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Αθηνών 2006, σελ. 178.