Γεωμορφολογία

Η εισαγωγή του φοιτητή στον επιστημονικό κλάδο της Γεωμορφολογίας. Μέσα από τις παραδόσεις, τις εργαστηριακές ασκήσεις και άσκησεις υπαίθρου επιδιώκεται η κατανόηση των φοιτητών στις ενδογενείς και εξωγενείς φυσικές διεργασίες, που διαμορφώνουν και εξελίσσουν το ανάγλυφο της Γης.Το μάθημα αποτελεί βασικό κλάδο των επιστημών της Γης και έχει ως σκοπό τη συστηματική μελέτη των διεργασιών μορφοποίησης και εξέλιξης του γήινου ανάγλυφου στη διάρκεια του γεωλογικου χρόνου. 

Με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι ικανοί:

• να αναγνωρίζουν και να περιγράφουν τις αλληλεπιδράσεις της λιθόσφαιρας, υδρόσφαιρας και ατμόσφαιρας στη δημιουργία και τη διαμόρφωση του γήινου αναγλύφου,
• να αναγνωρίζουν και να προσδιορίζουν τις διαφορετικές γεωμορφές, που δημιουργούνται στην επιφάνεια της Γης, τόσο σήμερα όσο και κατά το πρόσφατο παρελθόν της,
• να κατανοούν, να διακρίνουν και να ερμηνεύουν τις γεωμορφολογικές διεργασίες, που επιδρούν στην δημιουργία και στην εξέλιξη των γεωμορφών σε διαφορετικά περιβάλλοντα και διαφορετικές κλιματικές ζώνες,
• να εφαρμόζουν μεθόδους γεωμορφολογικής ανάλυσης και έρευνας, να εξετάζουν, να ταξινομούν τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά του γήινου αναγλύφου και να υπολογίζουν τις μορφολογικές παραμέτρους των γεωμορφών,
• να συλλέγουν, να αναλύουν, να συνδυάζουν και να συνθέτουν γεωμορφολογικά δεδομένα και τη σχετική βιβλιογραφία, στην κατασκευή γεωμορφολογικών χαρτών, στην εξέλιξη των γεωμορφών στο χρόνο και στο χώρο και στον προσδιορισμό γεωμορφολογικών κινδύνων,
• να συγκρίνουν και να αξιολογούν δεδομένα χρησιμοποιώντας γεωμορφολογικές μεθόδους έρευνας στην επίλυση προβλημάτων όπως είναι: η χωρική και χρονική εξέλιξη του γήινου αναγλύφου, η εκτίμηση περιβαλλοντικών και μορφολογικών αλλαγών, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τις ανθρώπινες δραστηριότητες στο γήινο ανάγλυφο, η αντιμετώπιση γεωμορφολογικών κινδύνων
• • να ανaλύουν, να συνθέτουν και να παρουσιάζουν διάφορα γεωμορφολογικά θέματα (μεμονωμένα ή σε ομάδες)

Οι γενικές ικανότητες που θα πρέπει να έχουν αποκτήσει οι φοιτητές και στις οποίες αποσκοπεί το μάθημα είναι:

• Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
• Θεωρητική σκέψη και ικανότητα μετατροπής της θεωρίας σε πράξη
• Ικανότητα εφαρμογής γνώσεων στην επίλυση προβλημάτων
• Αυτόνομη εργασία
• Ομαδική εργασία
• Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
• Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
• Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

Α. Διαλέξεις:

• Γήινο ανάγλυφο.
• Ενδογενείς - εξωγενείς διεργασίες. Γεωμορφές και παράγοντες που τις ελέγχουν
• Σύγχρονες κατευθύνσεις της γεωμορφολογίας
• Γεωμορφολογικοί χάρτες
• Υδρολογικός κύκλος
• Γεωμορφολογικές διεργασίες
• Εδάφη
• Γεωμορφικά περιβάλλοντα: α. Ποτάμια Γεωμορφολογία, β. Κινήσεις βαρύτητας, γ. Αιολική Γεωμορφολογία, δ. Καρστική Γεωμορφολογία, ε. Παράκτια Γεωμορφολογία, στ. Παγετώδης Γεωμορφολογία,
• Μορφομετρίa
• Κλιματική Γεωμορφολογία
• Τεκτονική Γεωμορφολογία
• Γεωμορφολογικοί κίνδυνοι
• Γεωμορφολογία και Περιβάλλον

Β. Ασκήσεις εμπέδωσης

Το πρακτικό μέρος του μαθήματος περιλαμβάνει

• ασκήσεις εμπέδωσης καθώς και ερωτήσεις κρίσης μετά από κάθε θεωρητικό κεφάλαιο,
• ασκήσεις πεδίου.

• Διαλέξεις Μαθήματος πρόσωπο με πρόσωπο (στην τάξη)
• Ασκήσεις Εργαστηρίων πρόσωπο με πρόσωπο (στην τάξη)
• Ασκήσεις Υπαίθρου

Γλώσσα Αξιολόγησης: Ελληνική (στην αγγλική για τους φοιτητές του Erasmus).

Διαλέξεις Θεωρίας (50%) η βαθμολογία στηρίζεται σε εξέταση στο τέλος του εξαμήνου (ή δυνητικά σε 2 απαλακτικές προόδους), που γίνεται με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

• Προφορική ή
• Γραπτή με ερωτήσεις σύντομης απάντησης και πολλαπλής επιλογής ή
• Γραπτή εξέταση με ερωτήσεις εκτεταμένης απάντησης

Εργαστηριακές ασκήσεις (50%) κατανέμεται ως εξής:

• 10% από την εβδομαδιαία συμμετοχή στις εργασίες (αίθουσα)
• 30% από την τελική εξέταση
• 10% με παράδοση εργασιών/εκθέσεων από τις ασκήσεις υπαίθρου.

Προτεινόμενη Βιβλιογραφία :

-Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

1. Σημειώσεις Μαθήματος Θεωρίας και Εργαστηρίου που παρέχονται σε pdf μέσω e-class.
2. Ευελπίδου Ν. (2020): «Γεωμορφολογία», σελ. 392, εκδ. «ΤΖΙΟΛΑ», διατίθεται μέσω ΕΥΔΟΞΟΣ.
3. Ευελπίδου Ν. (2018): «Γεωμορφολογία, Εργαστηριακές Ασκήσεις», σελ. 258, εκδ. «Ακαδημαϊκές Εκδόσεις», διατίθεται μέσω ΕΥΔΟΞΟΣ.
4. Καρύμπαλης Ε. (2010): «Παράκτια Γεωμορφολογία», σελ. 242, εκδ. «Ίων», διατίθεται μέσω ΕΥΔΟΞΟΣ.
5. Βουβαλίδης Κ. (2011): «Φυσική Γεωγραφία», σελ. 158, εκδ. «ΔΙΣΙΓΜΑ», διατίθεται μέσω ΕΥΔΟΞΟΣ.
6. Παυλόπουλος Κ. (2011): «Γεωμορφολογία Εφαρμογές στις Γεωεπιστήμες», σελ. 783, εκδ. «Ίων».
7. Μπαθρέλλος Γ., Σκυλοδήμου Χ. (2021): «Καρστική Γεωμορφολογία & Αρχές Σπηλαιολογίας», εκδ. «Κάλλιπος».
8. Woods, K.M. (2009): “Physical Geology Laboratory Manual”, p. 186, Kendall / Hunt Publishing Company.
9. Owen, C., Pirie, D., Draper, G. (2011): “Earth Lab, Exploring the Earth Sciences”, p. 474, Cengage Learning
10. Strahler, A. (2011): “Introducing Physical Geography”, p. 655, Wiley.
11. Busch, R.M. (2011): “Laboratory Manual in Physical Geology”, p. 403, Prentice Hall.
12. Jasiewicz, J., Zwoliński, Z., Mitasova, H., Hengl, T. (2015): “Geomorphometry for Geosciences”, p. 290.
13. Davidson-Arnott, R. (2010): “An Introduction to Coastal Processes and Geomorphology”, p. 458, Cambridge University Press.
14. Huggett, R.J. (2017): “Fundamentals of Geomorphology”, p. 578, Routledge.
15. Burbank, D.W., Anderson, R.S. (2012): “Tectonic Geomorphology”, p. 474, Wiley.
16. Thornbush, M.J., Allen, C.D., Fitzpatrick, F.A. (2014): “Geomorphological Fieldwork”, p. 272, Elsevier.
17. Morisawa, M.E. (1983): “Geomorphology Laboratory Manual”, p. 253.
18. Goudie, A.S. (2008): “Encyclopedia of Geomorphology”, p. 1202, Routledge.
19. Bird, E. (2008): “Coastal Geomorphology, An Introduction”, p. 436, Wiley.
20. Charlton, R. (2008): “Fundamentals of Fluvial Geomorphology”, p. 275, Routledge.
21. Leopold, L.B., Wolman, G.M., Miller, J.P. (1992): “Fluvial Processes in Geomorphology”, p. 393, Dover Publications.