Τμήμα Γεωλογίας

Ανάλυση Ιζηματογενών Λεκανών

Σχολή  ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Τμήμα  ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Επίπεδο σπουδών  ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ
Κατηγορία μαθήματος  Υποχρεωτικό επιλογής
Διδάσκων  Α. Ζεληλίδης, Καθηγητής 
Κωδικός μαθήματος  GEO_062
Εξάμηνο σπουδών  7ο
Τίτλος μαθήματος  Ανάλυση Ιζηματογενών Λεκανών
Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες  Παραδόσεις Θεωρίας, Εργαστηριακές ασκήσεις, Ασκηση πεδίου
Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας  2Θ, 1 ΕΡΓ, 2 ημέρες πεδίου
Πιστωτικές μονάδες  4
Τύπος μαθήματος  Επιστημονικής περιοχής και ανάπτυξης δεξιοτήτων στην κατεύθυνση της κατανόησης της εξέλιξης μιας ιζηματογενούς λεκάνης στο χώρο και στο χρόνο
Προαπαιτούμενα μαθήματα  Ιζηματολογία, Στρωματογραφία, Τεκτονική
Γλώσσα διδασκαλίας & εξετάσεων  ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές Erasmus  Αν χρειαστεί ναι
Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος (url)  https://eclass.upatras.gr/courses/GEO335/
Μαθησιακά αποτελέσματα
  • Το μάθημα αυτό απαιτεί τις γνώσεις των μαθημάτων της Ιζηματολογίας, της τεκτονικής και της Στρωματογραφίας-Παλαιοντολογίας. Ο συνδυασμός της γνώσης των παραπάνω, που διδάχτηκαν σε προηγούμενα μαθήματα, θα τον βοηθήσουν στις ιδιαιτερότητες αυτού του μαθήματος. 
  •  Στο τέλος αυτού του μαθήματος ο φοιτητής θα μπορεί να κατανοεί τον τρόπο εξέλιξης μιας ιζηματογενούς λεκάνης, στο χώρο και το χρόνο. Θα μπορεί να παρακολουθεί την εξέλιξη των περιβαλλόντων ιζηματογένεσης, σε συνδυασμό με τη γνώση του τεκτονικού καθεστώτος και της ηλικίας των ιζημάτων.
  •  Ειδικότερα, η συλλογή πληροφοριών που συνδέονται με τα περιβάλλοντα ιζηματογένεσης, του τρόπου εξέλιξης τους, τις ιδιαιτερότητες των υπο-περιβαλλόντων μέσα σε μια λεκάνη, σε συνδυασμό με το χρόνο που λαμβάνουν χώρα οι αλλαγές αυτές, αλλά και του τεκτονικού καθεστώτος, που επηρεάζει τις παραπάνω αλλαγές, θα του δώσουν τη δυνατότητα να συνθέτει το γεωλογικό μοντέλο της εξέλιξης μιας λεκάνης ιζηματογένεσης.
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Ομαδική εργασία
  • Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Σχεδιασμός και διαχείριση έργων

Στο τέλος αυτού του μαθήματος ο φοιτητής θα έχει περαιτέρω αναπτύξει τις ακόλουθες δεξιότητες:

  1. Ικανότητα να επεξεργάζεται ιζηματολογικές πληροφορίες.
  2. Ικανότητα να επεξεργάζεται τεκτονικές πληροφορίες.
  3. Ικανότητα να επεξεργάζεται στρωματογραφικές - παλαιοντολογικές πληροφορίες.
  4. Ικανότητα να συνθέτει και να προτείνει το γεωλογικό εξελικτικό μοντέλο για μια λεκάνη ιζηματογένεσης.
Περιεχόμενο μαθήματος

Α. Μελετώνται έξι λεκάνες με διαφορετικά περιβάλλοντα ιζηματογένεσης, διαφορετικό τεκτονικό καθεστώς και χρόνο δημιουργίας.

  1. Λεκάνη οπισθοχώρας της Μεσοελληνικής Αύλακας στην Κεντρική Ελλάδα.
  2. Λεκάνη προχώρας της Πίνδου στη Δυτική Ελλάδα
  3. Λεκάνη διαστολής Πατρών – Κορίνθου
  4. Σύνθετη (προχώρας και οπισθοχώρας) Λεκάνη Ζακύνθου - Ιόνιος λεκάνη Προχώρας
  5. Λεκάνη διαστολής Καλαμάτας
  6. Λεκάνες διαστολής Πλατάνου-Καστελιου και Μάλεμε στη ΒΔ Κρήτη – Μεσογειακή ράχη.
Β. Μέθοδοι κατασκευής τρισδιάστατων απεικονίσεων μιας λεκάνης με τη χρήση υπεδαφικών και εδαφικών πληροφοριών (π.χ. γεωλογικές τομές, λιθοστρωματογραφικές στήλες γεωτρήσεων).
Τρόπος παράδοσης
  • Παραδόσεις με χρήση παρουσιάσεων με powerpoint, εργαστήρια με υποδειγματική επίλυση προβλημάτων κατασκευής τρισδιάστατων απεικονίσεων και μοντέλων εξέλιξης.
  •  Πραγματοποιούνται ασκήσεις υπαίθρου σε περιοχές της Ζακύνθου, της Πάτρας, του Αιγίου-Κορινθίας, Μεσολογγίου (σε τρεις από τις παραπάνω λεκάνες) ενώ αξιοποιούνται και οι πληροφορίες από ασκήσεις υπαίθρου στα πλαίσια άλλων μαθημάτων σε προηγούμενα έτη (λεκάνη Καλαμάτας, Κορινθιακός).
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας & επικοινωνιών  Οι φοιτητές ενημερώνονται για όλες τις νέες εξελίξεις στις μεθοδολογίες εφαρμογής της ανάλυσης των λεκανών, στην ερμηνεία και αξιολόγηση των σεισμικών δεδομένων, ενώ έχουν τη δυνατότητα να αναζητήσουν μέσα από ηλεκτρονικές πηγές αντίστοιχες λεκάνες ανά τον κόσμο με στόχο να συγκρίνουν τα εξελικτικά μοντέλα ιζηματογένεσης με αυτά που διδάσκονται. Μέσα από την πλατφόρμα του e-class όπου είναι αναρτημένες όλες οι παρουσιάσεις των μαθημάτων γίνεται και η επικοινωνία με τους φοιτητές για να επιλύονται σε καθημερινή βάση τα προβλήματα που ανακύπτουν.  
Οργάνωση διδασκαλίας  
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
 Διαλέξεις - παραδόσεις  2 Χ 13 = 26 ώρες
 Μελέτη & ανάλυση βιβλιογραφίας   1 Χ 13 = 13 ώρες
Άσκηση πεδίου 2 ημέρες Χ 8  = 16 ώρες
Συγγραφή εργασίας 1 Χ 13 =  13 ώρες
Εργαστήριο - Εργαστηριακή Άσκηση 1 Χ 13 =  13 ώρες
 Σύνολο μαθήματος  81 ώρες
 Αξιολόγηση φοιτητών
  1. Οι φοιτητές χωρίζονται σε ομάδες των 2-3 ατόμων και αναλαμβάνουν την εκπόνηση εργασίας σε μια από τις παραπάνω λεκάνες. Την εργασία τους αυτή παρουσιάζουν ενώπιων των συναδέλφων τους με powerpoint, γίνεται εξέταση με ερωτήσεις και απαντήσεις τόσο από τον διδάσκοντα όσο και μεταξύ των ομάδων.
  2. Γραπτή εξέταση σε γενικές γνώσεις, στις εργασίες που τους δόθηκαν για τις έξι λεκάνες, και στο περιεχόμενο όλων των εργασιών που συνταχθήκαν για τις έξι λεκάνες. Δικαίωμα συμμετοχής στις γραπτές εξετάσεις έχουν όσοι έχουν συγγράψει και παρουσιάσει την εργασία που έχει ανατεθεί.
  3. Ελάχιστος προβιβάσιμος βαθμός:  5.
Η γλώσσα αξιολόγησης είναι στα Ελληνικά
Προτεινόμενη βιβλιογραφία

Μεσοελληνική Αύλακα:

  1. Zelilidis, A., Piper, D.J.W. & Kontopoulos, N. 2002: Sedimentation and basin evolution of the Oligocene - Miocene Mesohellenic basin, Greece. – American Association of Petroleum Geologists Bulletin, 86 (1), 161-182.
  2. Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 1996: Significance of fan deltas without toe-sets within rift and piggy-back basins: examples from the Corinth graben and the Mesohellenic trough, Central Greece. - Sedimentology, 43, 253-262.
  3. Doutsos, T., Koukouvelas, I., Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 1994: Intracontinental wedging and post-orogenic collapse in Mesohellenic Trough. - Geol.Rundsch., 83, 257-275.

Λεκάνη προχώρας της Πίνδου:

  1. Maravelis, A., Makrodimitras, G. & Zelilidis, A. 2014: Stratigraphic evolution and source rock potential of a Late Oligocene-Early/Middle Miocene continental slope system, Diapondia Islands, Ionian Sea, NW Greece. Geological Magazine, 151(3):394-413.
  2. Konstantopoulos, P. & Zelilidis, A., 2013: Sedimentation of submarine fan deposits in the Pindos foreland basin, from late Eocene to early Oligocene, west Peloponnesus peninsula, SW Greece. Geological journal, 48(4), 335-362.
  3. Konstantopoulos, P. & Zelilidis, A., 2013: Provenance analysis of Eocene-Oligocene turbidite deposits in Pindos foreland basin, fold and thrust belt of SW Greece: Constraints from framework petrography and bulk-rock geochemistry. Arabian Journal of Geosciences, 6(12), 4671-4700.
  4. Konstantopoulos, P., Maravelis, A. & Zelilidis, A., 2013: The implication of transfer faults in foreland basin evolution: Application on Pindos Foreland Basin, West Peloponnesus, Greece. Terra Nova Konstantopoulos, P. & Zelilidis, A. 2012: The geodynamic setting of Pindos foreland basin in SW Greece: Tectonic and sedimentary evolution. Episodes, v.35, no4, 501-512  
  5. Avramidis, P., Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 2000: Thrust dissection control of deep-water clastic dispersal patterns in the Klematia-Paramythia foreland basin, Western Greece. -Geol.Mag., 137, 667-685.
  6. Zelilidis, A. 2003: The geometry of fan-deltas and related turbidites in narrow linear basins. Geological Journal, 38, 31-46.
  7. Kokinou, Ε., Kamberis, Ε., Vafidis, Α., Monopolis, D., Ananiadis, G. & Zelilidis, Α. 2005: Deep seismic reflection data from offshore western Greece: a new crustal model for the Ionian Sea. – Journal of Petroleum Geology, 28, 81-98.
  8. Avramidis, P., Zelilidis, A.  2001: The nature of deep-marine sedimentation and palaeocurrent trends as an evidence of Pindos foreland basin fill conditions. Episodes, 24, No4, 252-256.
  9. Avramidis, P., Zelilidis, A., Vakalas, I. & Kontopoulos, N. 2002: “Interaction between tectonic activity and eustatic sea-level changes in the Pindos and Mesohellenic Basins, NW Greece: basin evolution and hydrocarbon potential. -Journal of Petroleum Geology, 25 (1), 53-82.

 Λεκάνη Πατρών – Κορίνθου:

  1. Vakalas, I., Zelilidis, A., Barkooky, A., Darwish, M. & Tewfik, N. 2015: Comparison between fan deltas in the Gulf of Suez, Egypt, and in the Gulf of Corinth, Greece. Arabian Journal of Geosciences, 8:3603-3613.
  2. Zelilidis, A. 2003: The geometry of fan-deltas and related turbidites in narrow linear basins. Geological Journal, 38, 31-46.
  3. Kontopoulos, N. & Zelilidis, A. 1997: Depositional environments of the coarse-grained lower Pleistocene deposits in the Rio-Antirio basin, Greece. - In: Engineering Geology and the Environment (Eds. by Marinos,P.G., Koukis,G.C., Tsiambaos,G.C. and G.C.Stournaras). Proceedings of Intern. Symp.Engin.Geol.Envir., 199-204.
  4. Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 1996: Significance of fan deltas without toe-sets within rift and piggy-back basins: examples from the Corinth graben and the Mesohellenic trough, Central Greece. - Sedimentology, 43, 253-262.
  5. Poulimenos, G., Zelilidis, A., Kontopoulos, N. & Doutsos, T. 1993: Geometry of trapezoidal fan deltas and their relationship to extensional faulting along the south-western active margins of the Corinth rift. -Basin Research, 5, 179-192.
  6. Kontopoulos,N. & Zelilidis,A.1992: Upper Pliocene lacustrine environments in the  intramontane Rio graben basin, NW Peloponnesus, Greece. ‑N. Jb. Palaont. Mh., 2, 102‑114. 
  7. Zelilidis,A., Koukouvelas,I. & Doutsos,T.1988: Neogene paleostress changes  behind the forearc fold belt in the Patraikos Gulf areas Western Greece. ‑N. Jb. Geol. Palaont. Mh., 5: 311‑325

 Λεκάνη Ζακύνθου – Ιόνια λεκάνη προχώρας:

  1. Zelilidis, A., Papatheodorou, G., Maravelis, A., Christodoulou, D., Tserolas, P., Fakiris, E., Dimas, X., Georgiou, N. & Ferentinos, G., 2016: Interplay of thrust, back-thrust, strike-slip and salt tectonics in a Fold and Thrust Belt system: an example from Zakynthos Island, Greece. Intr.J.Earth Sciences. 105: 2111-2132.
  2. Zelilidis, A., Kontopoulos, N., Piper, D.J.W. & Avramidis, P. 1998: Tectonic and sedimentological evolution of the Pliocene-Quaternary basins of Zakynthos island, Greece: Case study of the transition from compressional to extensional tectonics. - Basin Research, 10, 393-408.
  3. Κontopoulos, N., Zelilidis, A., Piper, D.J.W. & Mudie, P.J. 1997: Messinian evaporites in Zakynthos, Greece. -Palaeog., palaeocl., palaeoec, 129, 361-36

Λεκάνη Καλαμάτας:

  1. Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 1999: Plio-Pleistocene architecture in marginal extensional narrow sub-basins: examples from Southwest Geeece. - Geol.Mag., 136(3), 241-262.
  2. Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 1994: Pliocene-Pleistocene fluvial/wave dominated deltaic sedimentation: the Pamisos delta in SW Peloponnesus, GREECE. -Geol.Mag.,131,653-668.
  3. Zelilidis, A. & Kontopoulos, N. 2001: Post-Miocene sedimentary evolution of south Peloponnesus, Greece. -GAIA , No 16 (1-2), 1-12.

Λεκάνες Πλατάνου-Καστελιου και Μάλεμε – Μεσογειακή ράχη:

  1. Maravelis, A., Panagopoulos, G., Piliotis, I., Pasadakis, N., Manutsoglou, E. & Zelilidis, A., 2016: Pre-Messinian (sub-Salt) Source-rock potential on Back-stop Basins of the Hellenic Trench system (Messara Basin, Central Crete, Greece). Oil and Gas Science and Technology-Rev.IFP Energies nouvelles 71, 6. (DOI: 10.2516/ogst/2013130).
  2. Kontopoulos, N. & Zelilidis, A. 1997: Depositional processes in outer arc marginal sub-basins during the Messinian. Examples from the western Crete Island, Greece. -Geologica Balcanica, 27, 1-2, 91-100.
  3. Kontopoulos, N., Zelilidis,A. & Frydas,D. 1996: Late Neogene sedimentary and tectonostratigraphic evolution of southwestern Crete island, Greece. - N. Jb. Geol.Palaont. Abh., 202, 287-311.