Τμήμα Γεωλογίας

Χημεία

Σχολή  ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
Τμήμα  ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ
Επίπεδο σπουδών  ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ
Κατηγορία μαθήματος  Υποχρεωτικό
Διδάσκων Μέλος ΔΕΠ Τμ. Χημείας
Κωδικός μαθήματος  GEOl_004
Εξάμηνο σπουδών  1ο
Τίτλος μαθήματος Χημεία
Αυτοτελείς διδακτικές δραστηριότητες Διαλέξεις και Φροντιστήριο
Εβδομαδιαίες ώρες διδασκαλίας 4 (3 Διαλέξεις  και 1 Φροντιστήριο)
Πιστωτικές μονάδες  5
Τύπος μαθήματος Επιστημονικής Περιοχής (Γενική Χημεία)
Προαπαιτούμενα μαθήματα  ΟΧΙ
Γλώσσα διδασκαλίας & εξετάσεων  Ελληνική
Το μάθημα προσφέρεται σε φοιτητές Erasmus ΝΑΙ (ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ)
Ηλεκτρονική σελίδα μαθήματος (url)
Μαθησιακά αποτελέσματα

Μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος οι φοιτητές έχουν τη δυνατότητα:

  • Συνειδητοποίησης πώς μέσω της επιστημονικής μεθόδου προσεγγίζεται η επιστήμη και εφαρμογής των κανόνων για σημαντικά ψηφία στην απόδοση αριθμητικών αποτελεσμάτων
  • Περιγραφής της ατομικής θεωρίας και του περιοδικού πίνακα, απόδοσης ονόματος σε ιοντικές και μοριακές ενώσεις καθώς και αναγραφή των ενώσεων αυτών με βάση το όνομά τους
  • Υπολογισμού ποσότητας αντιδρώντων και προϊόντων, προσδιορισμού του περιοριστικού αντιδρώντος σε χημικές αντιδράσεις καθώς και εκατοστιαίας απόδοσης μιας χημικής αντίδρασης
  • Διατύπωσης μοριακής, πλήρους ιοντικής και τελικής ιοντικής εξίσωσης, καθώς και αναγνώρισης αντιδράσεων καταβύθισης, οξέων-βάσεων και οξειδοαναγωγής.
  • Σύγκρισης αερίων, υγρών και στερεών, ταυτοποίησης διαμοριακών δυνάμεων σε μια ουσία και περιγραφής κρυσταλλικών πλεγμάτων και μοναδιαίων κυψελίδων
  • Έκφρασης των συγκεντρώσεων διαλυμάτων με διάφορους τρόπους, περιγραφής των παραγόντων διάλυσης των ουσιών, προσδιορισμού αθροιστικών ιδιοτήτων μοριακών και ιοντικών διαλυμάτων
  • Αναγνώρισης οξέων και βάσεων, κατάταξης αυτών ανάλογα με τη σχετική ισχύ τους, υπολογισμού συγκεντρώσεων Η3Ο+ και ΟΗ- σε διάλυμα ισχυρού οξέος ή βάσης και υπολογισμού pH αυτού
  • Υπολογισμού της σταθεράς ισορροπίας αντίδρασης και συγκεντρώσεων χημικών ειδών, υπολογισμού pH σε διάλυμα ασθενούς οξέος ή βάσεως, άλατος και ρυθμιστικού διαλύματος, καθώς και υπολογισμού των Κα , Κb
  • Προσδιορισμού σταθεράς γινομένου διαλυτότητας και διαλυτότητας δυσδιάλυτων ιοντικών ενώσεων και πρόβλεψης αν θα καταπέσει ίζημα ή όχι με δεδομένες τις συγκεντρώσεις ιόντων
Γενικές Ικανότητες
  • Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών
  • Αυτόνομη εργασία
  • Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον
  • Σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον
  • Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής
  • Παραγωγή νέων ερευνητικών ιδεών
  • Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης
Περιεχόμενο μαθήματος
  • Χημεία και Μετρήσεις: Σύντομη ματιά στη σύγχρονη Χημεία. Πείραμα και ερμηνεία. Μετρήσεις και σημαντικά ψηφία.
  • Άτομα, Μόρια και Ιόντα: Δομή του ατόμου. Δομή του πυρήνα (πρότυπο Rutherford). Ισότοπα. Ατομικές μάζες των στοιχείων. Περιοδικός πίνακας. Ονοματολογία χημικών ενώσεων.  Ισοστάθμιση χημικών εξισώσεων.
  • Υπολογισμοί με Χημικούς Τύπους και Εξισώσεις: Εκατοστιαία περιεκτικότητα από το χημικό τύπο. Ποσότητες ουσιών σε μια χημική αντίδραση. Περιοριστικό αντιδρών-Θεωρητικές και εκατοστιαίες αποδόσεις
  • Εισαγωγή στις Χημικές αντιδράσεις: Κανόνες διαλυτότητας. Γενικά περί των αντιδράσεων καταβύθισης, αντιδράσεων οξέων-βάσεων και αντιδράσεων οξείδωσης-αναγωγής.
  • Καταστάσεις της Ύλης: Υγρά και στερεά: Μετατροπές φάσεων. Ιδιότητες υγρών. Διαμοριακές δυνάμεις. Κρυσταλλικά στερεά
  • Διαλύματα: Διαδικασία διάλυσης, σχηματισμός διαλυμάτων. Αθροιστικές ιδιότητες και τρόποι έκφρασης των συγκεντρώσεων των διαλυμάτων. Σχηματισμός κολλοειδών διαλυμάτων.
  • Οξέα και Βάσεις: Θεωρίες περί οξέων-βάσεων και σχετική ισχύς αυτών. Αυτοϊοντισμός του νερού και η έννοια του pH.
  • Ισορροπίες Οξέων-Βάσεων:  Έννοια της Χημικής Ισορροπίας, Ισορροπίες σε υδατικά διαλύματα ασθενών οξέων, ασθενών βάσεων και αλάτων καθώς και μεταβολή του pH αυτών παρουσία άλλης διαλυμένης ουσίας.
  • Διαλυτότητα και Ισορροπίες Δυσδιάλυτων Ιοντικών Ενώσεων: Ισορροπίες δυσδιάλυτων ιοντικών ενώσεων και κριτήρια σχετικά με διαλυτότητες και  καθιζήσεις αυτών σε υδατικά διαλύματα.
Τρόπος παράδοσης Διαλέξεις και φροντιστήρια πρόσωπο με πρόσωπο (στην τάξη)
Χρήση τεχνολογιών πληροφορίας & επικοινωνιών

Χρήση Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) (π.χ. powerpoint και video) στη διδασκαλία του μαθήματος. Οι εκάστοτε διαλέξεις, τα προς λύση προβλήματα σε μορφή αρχείων ppt καθώς και κατάλληλες ανακοινώσεις «αναρτώνται» στην ηλεκτρονική πλατφόρμα  e-class, όπου οι φοιτητές έχουν ελεύθερη πρόσβαση εξαρχής ή κατόπιν εγγραφής τους.
Οργάνωση διδασκαλίας  
Δραστηριότητα Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
 Διαλέξεις (13 εβδομάδες) 3×13=39 
Φροντιστήρια (1 ώρα την εβδομάδα ´ 13 εβδομάδες) για την επίλυση επιλεγμένων αντιπροσωπευτικών προβλημάτων 13 
Προαιρετική λύση προβλημάτων που δίνονται  σε κάθε παράδοση (3 ώρες την εβδομάδα ´ 13 εβδομάδες) και μελέτη (μη καθοδηγούμενη) 39+30=69
Δύο προαιρετικές μισάωρες γραπτές εξετάσεις (πρόοδοι) κατά τη διάρκεια του εξαμήνου (1/2 ώρα ´ 2 φορές) 1
Γραπτές εξετάσεις στο τέλος του εξαμήνου (3 ώρες ´ 1 φορά) 3
 Σύνολο μαθήματος  125
 Αξιολόγηση φοιτητών

Γλώσσα: Ελληνικά (Αγγλικά για Erasmus)

Γραπτή τρίωρη εξέταση του μαθήματος στο τέλος του εξαμήνου με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεις σύντομης απάντησης με ανοιχτά βιβλία.

Ελάχιστος προβιβάσιμος βαθμός: 5

Προαιρετική συμμετοχή σε δύο τουλάχιστον μισάωρες γραπτές «δοκιμασίες» με ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και ερωτήσεις σύντομης απάντησης κατά τη διάρκεια του εξαμήνου με ανοιχτά βιβλία.

Προστίθεται στον βαθμό της τελικής εξέτασης (αν αυτός είναι μεγαλύτερος του 5) το 1/10 του βαθμού της κάθε δοκιμασίας

Προαιρετική παράδοση λυμένων προβλημάτων (τουλάχιστον 2) κάθε εβδομάδα, που δίνονται σε κάθε διάλεξη και αναρτώνται στο e-class.

Προστίθεται 1 μονάδα στον  βαθμό της τελικής εξέτασης (αν αυτός είναι μεγαλύτερος του 5) των φοιτητών  που έχουν παραδώσει  λυμένα όλα τα προβλήματα και ποσοστό της μονάδας στους υπόλοιπους, ανάλογο με τον αριθμό των προβλημάτων που έχει παραδώσει ο καθένας.

Προτεινόμενη βιβλιογραφία
  • «Αρχές της Χημείας, Η Αναζήτηση της Γνώσης», Peter Atkins, Loretta Jones, Leroy Laverman, 7η  Διεθνής Έκδοση, (Επιμέλεια: Πέτρος Κουτσούκος- Μετάφραση: Πέτρος Κουτσούκος, Βιολέτα Κωνσταντίνου, Παύλος Κλεπετσάνης, Χρίστος Κοντογιάννης, Νικόλαος Μπουρόπουλος, Κέλλυ Βελώνια, Χρήστος Παππάς),  Εκδόσεις  Utopia, Αθήνα / 2018
  • «ΓΕΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ», Brown, Lemay, Bursten, Murphy, Woodward, Stoltzfus, 13η Έκδοση, (Μετάφραση: Περικλής Ακρίβος), ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΤΖΙΟΛΑ Θεσσαλονίκη / 2016
  • «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΓΕΝΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ», Ebbing and Gammon, 10η Διεθνής Έκδοση, (Μετάφραση: Νικόλαος Κλούρας),  Εκδόσεις Π. ΤΡΑΥΛΟΣ, Αθήνα / 2014
  • «ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ», Γ. Πνευματικάκης, Χ. Μητσοπούλου, Κ. Μεθενίτης, Εκδόσεις Α. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ, Αθήνα / 2005
  • «CHEMISTRY”, Jones and Atkins, 4th Edition, W.H. Freeman and Company, New York 2000
  • «ΒΑΣΙΚΗ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ», Νικολάου Δ. Κλούρα, Εκδόσεις ΚΩΣΤΑΡΑΚΗ, Αθήνα 1995